Cas No: 117-81-7
EINESC No: 204-211-0
Molekül ağırlığı: 390,564 g/mol
Kimyasal Formülü: C24H38O4
Kimyasal Yapısı
Fiziksel Özellikleri :
Genel özellikler: Renksiz, Yağlı sıvı
Koku: Kokusuz
Yoğunluk: 0,99 g/cm3
Kaynama noktası: 385 °C
Erime noktası: -50 ° C
Parlama noktası: 216 °C
Buhar basıncı: 0,01 mmHg (20 ° C)
Kırılma indisi: 1.4870 nD
Çözünürlük(suda) : Neredeyse çözünmez.
Genel Özellikleri:
Dop yağı olarak da bilinen Bis (2-etilheksil) ftalat, sert plastiklere esneklik kazandırmak için kullanılan ftalatlar sınıfının en yaygın üyesidir. Renksiz bir sıvıdır ve suda çözünmez, yağda çözünür. Uygun maliyeti sebebiyle plastik üretiminde kullanıma çok uygun olsa da sağlık açısından çok zararlı bir kimyasal olduğu için bazı alanlarda kullanımı yasaklanmış veya kısıtlanmıştır.
Üretimi:
Dop yağı endüstriyel olarak ftalik anhidritin 2-etilheksanol ile reaksiyonu ile oluşur. Kiral bir bileşiktir ve rasemik karışım halinde elde edilir.
Kullanım alanları:
Dop yağı düşük maliyetleri ve uygun özellikleri sebebiyle özellikle PVC üretiminde çok yaygın kullanılır. Bunun haricinde de sert plastikleri yumuşatmak için masa örtülerinden duş perdelerine, bahçe hortumlarından oyuncaklara kullandığımız birçok plastik %1 ile %40 arasında Dop yağı içerebilir. Ayrıca oda spreyleri, kozmetik ürünleri gibi birçok üründe koku taşıyıcı olarak kullanılabilir. Yine plastikleştirici olarak kan torbaları, diyaliz makinaları gibi tıbbi ürünlerin üretiminde ve gıda ambalajlarında Dop yağı kullanılır.
2000’li yılların başlarında da yasaklanana kadar Dop yağı tekstilde de dispergatör olarak da kullanılmıştır.
Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu
Dop yağı canlılarda hormonal dengeye çok ciddi zararlar verir. Özellikle erkeklerde ciddi üreme bozukluklarına sebep olur. Yapılan araştırmalar bir palet fabrikasında Dop yağına maruz kalan çalışanların sperm hareketlerinde ve DNA bütünlüklerinde ciddi azalma olduğunu göstermiştir. Hayvanlar üzerine yapılan araştırmalarda ise hamilelik durumunda Dop yağına maruz kalmanın bebek gelişimini engellediği görülmüştür.
Dop yağı aynı zamanda düşük konsantrasyonlarda bile kalp ve böbrek için aşırı zararlıdır ve kronik hastalıklara sebebiyet verebilir. Kadınlarda kist oluşumuna sebep olduğu belirlenmiştir.
Bunlarla beraber dop yağı kanserojen madde olarak sınıflandırılmaktadır.
Dop yağı çevre açısından da aşırı zararlıdır. Su hayatını tehdit eder ve hayvanların sperm ve yumurtalık kalitesini ciddi şekilde tehdit eder. Aynı zamanda doğada birikir ve biyolojik olarak bozunması çok uzun sürer. Bu yüzden asla şehir sebekesine verilmemeli, uygun arıtma işlemleri yapılmalıdır.