Cas No: 1310-73-2
EINESC No: 215-185-5
Molekül ağırlığı: 39,9971 g/mol
Kimyasal Formülü: NaOH
Kimyasal Yapısı
Fiziksel Özellikleri :
Genel özellikler: Beyaz mumsu kristal
Koku: Kokusuz
Yoğunluk: 2.13 g/cm3
Kaynama noktası: 1388 °C
Erime noktası: 323 °C
Parlama noktası: –
Buhar basıncı: <2.4 kPa (20 °C)
Kırılma indisi: 1,358 nD
Çözünürlük(suda) : 418 g/L (0 °C) (suda)
Genel Özellikleri:
Sodyum hidroksit; kostik, sud kostik olarak da bilinen bazik bir bileşiktir. Suda ekzotermik bir reaksiyonla kolayca çözünür. İyi bir karbondioksit tutucudur. Endüstride çok yaygın kullanılan bir bazdır. 2004 yılında dünyada 60 milyon ton üretilmiştir.
Sodyum hidroksit; payet, boncuk formlarında ve likit halde bulunabilir. Boncuk kostik sıkıştırılarak üretildiği için daha yoğundur ve hava ile daha az temas alanı olduğu için daha saftır ve havadan daha az nem çeker. Ayrıca suda daha iyi çözünür ve daha az toz çıkartır.
Likit kostik ise sodyum hidroksitin farklı oranlarda suda çözünmüş halidir.
Üretimi:
Sodyum hidroksit tarihte farklı farklı yöntemlerle üretilmiş olsa da günümüzde klor alkali işlemi ile bol miktarlarda üretilmektedir.
Kullanım alanları:
Sodyum hidroksit endüstride çok sık kullanılan güçlü bir bazdır. Hem sodyum tuzlarının ve deterjanların üretiminde hem de birçok organik sentezde çok tercih edilen bir kimyasaldır.
Kuvvetli bir alkali olduğundan pH düzenleyici olarak ve asitlerin nötralize edilmesinde sodyum hidroksit sıkça kullanılır.
Sodyum hidroksit aynı zamanda bir katkı maddesi olarak sondaj sistemlerinde nötralize edici olarak kullanılır. Düşük kaliteli ham petrol kostik yıkama denilen bir işleme maruz bırakılır. Bu sayede sülfürlü safsızlıklar uzaklaştırılır.
Sodyum hidroksit, potasyum hidroksit gibi sabun yapımında da kullanılır ayrıca tıkanmış boruları açmakta ve yağları çözmekte etkili bir çözücüdür. Aynı özelliği sayesinde metal yüzeyleri temizlemek için de kullanılır.
Kağıt imalatında kağıdı hamur haline getirmek için de çok yüksek miktarlarda sodyum hidroksit kullanılır.
Bunların haricinde sodyum hidroksit; hayvancılıkta, amfoterik metal ve bileşiklerin çözülmesinde, esterifikasyon ve transesterifikasyon reaktifi olarak, su arıtma tesislerinde, gıda ve inşaat sektörlerinde sıkça kullanılır.
Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu
Sodyum hidroksit canlı dokular için çok tahriş edicidir. Dokulardaki proteinleri ve lipitleri kolayca ayrıştırabilir. Gözlerle temas halinde kalıcı hasarlara sebep olabilir. Buharını solumak da tehlikeli olabileceğinden güvenlik önlemleri alınmadan sodyum hidroksitle çalışılmamalıdır. Cilde temas halinde bol miktarda su ile yıkanmalıdır. LD50 değeri 40mg/kg’dır.
Sodyum hidroksiti büyük miktarlarda depolarken dikkatli olunmalı, havadaki nemi çekip yapısını değiştirebileceğinden mutlaka hava geçirmez kaplarda saklanmalıdır. Aynı zamanda bazı metallere zarar verdiğinden; polietilen, karbon çeliği, PVC veya paslanmaz çelik ve FRP ile yapılmış kaplarda saklanmalıdır.